Czekolada. Smak doskonałości.

Czy wiecie, że… pierwsza tabliczka czekolady na świecie powstała w XIX wieku, a jej twórcą był Francis Fry, który uzyskał ją z kakao, cukru i rozpuszczonego tłuszczu kakaowego wylanych do formy? Samo konszowanie czekolady zostało wynalezione przez Rudolphe Lindta, jednak historia czekolady jest o wiele starsza. Sięga aż do czasów starożytnych Olmeków, a następnie cywilizacji Majów i Azteków. To właśnie najbogatsi Majowie i Aztekowie podczas modłów i innych rytuałów mieli przywilej spożywania czekoladowego napoju zwanego „gorzką wodą” przygotowywanego z ziaren kakaowca z dodatkiem chili, miodu i kukurydzy.
Dzięki odkryciom Krzysztofa Kolumba ziarna kakaowca przypłynęły na statkach do Europy w XVI w. Jednak dopiero w wieku XVII kakao zostało spopularyzowane jako napój z roztartych ziaren kakaowca, które zalewano ciepłą wodą z dodatkiem cukru. Od początku czekolada budziła swoim smakiem wiele emocji i namiętności. Nakręcono wspaniałe filmy, napisano piękne piosenki i wiersze na jej cześć.
W przeszłości była również ważnym środkiem płatniczym.
Na jej cześć organizowane są różne wystawy i festiwale smaków i rodzajów czekolad.

Czym zatem jest czekolada?

Obecnie posiadamy na jej temat bardzo wiele różnych informacji:

Czekolada to wyrób cukierniczy sporządzany z miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego (masło kakaowe) lub innego tłuszczu roślinnego, środka słodzącego i innych dodatków, a w przypadku czekolady mlecznej również z mleka.

Czekoladę można podzielić na rodzaje:

Gorzka – minimum 70% do 95% i więcej miazgi kakaowej, masła kakaowego, cukru
i czasami wanilii oraz aromatów. Ze względu na dużą zawartość miazgi kakaowej oraz niską zawartość cukru jest uznawana za najbardziej wartościową czekoladę.

Mleczna - 25%-50% miazgi kakaowej

Deserowa – zawiera zazwyczaj od 30% do 75% miazgi reszta to tłuszcz kakaowy, cukier i dodatki.

Biała – produkowana jedynie z tłuszczu kakaowego o zawartości do ok. 30%-33% bez miazgi.
Wynaleziona w roku 1930.

Różowa – Ruby Chocolate - produkowana z ziaren kakaowca rubinowego (wynaleziona w 2017 roku). Ruby Chocolate posiada intensywny, lekko owocowo-jagodowy smak oraz charakterystyczny różowy kolor. To czekolada naturalna dostępna już na rynku polskim.

W czekoladzie znajduje się wiele składników odżywczych, które mają zbawienny wpływ na nasz organizm - chronią go przed wieloma chorobami poprzez stymulację układu odpornościowego i poprawę naszego samopoczucia. Dobrej jakości czekoladę gorzką i deserową warto jeść i zawsze mieć ją pod ręką, ponieważ zawiera węglowodany (podstawowe źródło energii), magnez (między innymi stabilizuje funkcje układu nerwowego i usprawnia pracę szarych komórek), żelazo (niezbędne i odpowiedzialne za rozprowadzanie tlenu w organizmie oraz produkcję czerwonych krwinek), niacynę (odpowiedzialną za prawidłowe funkcjonowanie mózgu, układ nerwowy), kofeinę, flawonoidy oraz należącą do grupy endorfin - fenylotylaminę (stąd nasz dobry nastrój po zjedzeniu nawet niewielkiej ilości czekolady). Ponadto zawiera witaminy A, D, E oraz fosfor i potas (patrz tabela)

Zła wiadomość jest taka, że czekolada jest kaloryczna, ale za to dobra wiadomość jest taka, że czekolada o zawartości powyżej 90% kakao posiada bardzo niski Indeks Glikemiczny – 20.
Najwięcej kalorii mają gorzkie czekolady o wysokiej zawartości masy kakaowej powyżej 50%. (patrz tabela)

Naukowcy przypisują gorzkiej czekoladzie właściwości prozdrowotne - pomaga w myśleniu, dodaje energii, zapobiega zakrzepom i miażdżycy, wzmacnia serce, filtruje nerki, łagodzi kaszel, a w połączeniu z mlekiem wzmacnia kości.
Znawcy uważają ją również za doskonały afrodyzjak (o czym pisałam w numerze specjalnym „Walentynki” z roku 2018).
Jednak czekolada czekoladzie nie równa. Przy zakupie „tabliczki szczęścia” warto kierować się nie tylko wyborem pięknego opakowania, ale również zwrócić uwagę na skład kupowanej czekolady. Czytając etykiety, warto zwracać uwagę na zawartość kakao i cukru oraz innych dodatków i aromatów (niestety najczęściej sztucznych),
a także tłuszczów roślinnych. Czekolada najwyższej jakości ma 60-70% kakao oraz 30-40% cukru.

Czekolada już od bardzo dawna znajduje swoje zastosowanie w kosmetologii. Kosmetolodzy twierdzą, że masło kakaowe, które jest podstawowym składnikiem czekolady, ma właściwości odmładzające i zapobiega powstawaniu zmarszczek.
W Polsce, jak i na całym świecie, zabiegi kosmetyczne z użyciem czekolady stały się modne i bardzo popularne.

Czekolada w kuchni to długa i skomplikowana historia. Niki Segnit w Leksykonie Smaków daje nam dowody, jak olbrzymie zastosowanie ma czekolada w kulinariach. Można ją połączyć z przyprawami, owocami, warzywami, mięsem.
Najbardziej powszechne to połączenie czekolady z anyżem, chili, cynamonem, gałką muszkatołową, imbirem, kardamonem, miętą, rozmarynem, tymiankiem, ananasem, arbuzem, bananami, cytrynami, czarnymi porzeczkami, figami, kokosem, morelami, lionką, malinami, pomarańczami, truskawkami, wiśniami, burakami, kalafiorem, kasztanami, pomidorami, bekonem, kaszanką, wołowiną, kawą, wanilią, migdałami, orzechami (włoskimi, laskowymi, ziemnymi), serami kozimi.

Niebawem, bo 12 kwietnia obchodzić będziemy Dzień Czekolady. Z tej okazji zrób sobie i bliskim mały, słodki prezent – kup tabliczkę dobrej czekolady i rozkoszuj się nią do woli. Być może dodatkową inspiracją będą przepisy z użyciem dużej ilości czekolady?

Tarta czekoladowa

Ciasto pomarańczowo-czekoladowe
Krem czekoladowy

Czekoladowe muffiny

Brownie ze śliwkami

Powidła śliwkowe z czekoladą

Ciasteczka pełne czekolady

Literatura:

H. Ciborowska, A. Rudnicka – „Dietetyka”
N. Segnit „Leksykon smaków”
Z. Wieczorek – Chełmińska „Nowoczesna Dietetyczna Książka Kucharska”
H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda – „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw”
La Dolce Vita Czekolada, WydawnictwoG+J Gruner+Jahr Polska
D. Hay - Simple Essentials - Chocolate